Officiële doop van de "Fluistertrein"

Jack Weener, NedTrain Consulting. 26 november 2003

De goederentrein Dolomietshuttle is op 25 november 2003 op perron 1 van station Hollands Spoor officieel gedoopt tot 'fluistertrein' door directeur-generaal goederenvervoer Tammenoms Bakker van het ministerie van Verkeer en Waterstaat. De Dolomietshuttle is voorzien van nieuwe wielen, wieldempers en remmen om zo het geluid van deze bestaande goederentrein terug te brengen tot een ‘fluisterzacht’ niveau. Met de ombouw wordt door het ministerie van Verkeer en Waterstaat, adviesbureau NedTrain Consulting en spoorvervoerder Railion gewerkt aan het verminderen van geluidshinder door het spoorwegverkeer. Het fluistertreinproject is een onderdeel van het in 2002 gestarte 'Innovatieprogramma geluid voor weg- en spoorverkeer'.

Drie soorten fluisterwielen
De Dolomietshuttle vervoert drie maal per week de grondstof dolomiet vanuit het Belgische Hermalle naar Veendam. Twee prototype wagons zijn nu omgebouwd. Tot half 2004 wordt de rest van de wagons omgebouwd. De wagons worden voorzien van zogenaamde Cosid kunststof remblokken. Deze remblokken zijn goedgekeurd door de internationale spoorwegfederatie UIC. Met het gebruik van deze kunststof remblokken wordt gestreefd naar een geluidsafname van 10 dB(A). In de geluidsbeleving van mensen betekent dit een halvering van het “normale” geluid dat een goederenwagon maakt.
Drie jaar lang wordt in de dagelijkse praktijk getest hoe effectief het aanpakken van geluidshinder van goederentreinen ‘aan de bron’ is. Die bron wordt in dit geval gevormd door de wielen van goederentreinen, de grootste lawaaimakers op het spoor. Daarom wordt voor de pilot Fluistertrein een bestaande goederentrein voorzien van nieuwe wielen, wieldempers en remmen. Medio 2004 is de ombouw afgerond. Deze trein, de zogenoemde Dolomiet-shuttle, rijdt volgens een vaste route tussen Veendam en het Belgische Hermalle. Tot medio 2007 zal op dit traject het geluid van de Fluistertrein worden gemeten.

De hoofddoelstelling van het project is een geluidsreductie van 10 dB(A), wat voor het menselijk oor een halvering is van het waargenomen geluid. Tevens moet inzicht worden verkregen in de kosten, levensduur en veiligheid van de toegepaste methoden. Bovendien is het project bedoeld om zoveel mogelijk kennis te verzamelen over maatregelen, die geluidsoverlast op het spoor kunnen verminderen.

Het pilotproject Fluistertrein is een uniek project. Nooit eerder werd in Nederland gedurende zo’n lange periode een geluidsreducerende proefneming uitgevoerd in de dagelijkse praktijk, met een goederentrein die volledig in bedrijf is.


Robert Smaak (links) en Guido Debeus (rechts), geestelijke vaders van de fluistertrein namens V&W, praten enthousiast over de fluistertrein, terwijl Aad Bezemer (midden) van VROM geďnteresseerd meeluistert.

Het Innovatieprogramma Geluid

Het pilotproject Fluistertrein maakt deel uit van het Innovatieprogramma Geluid voor weg- en spoorverkeer (IPG), dat in juni 2002 van start ging. Dit programma, een samenwerking tussen de ministeries van V&W en VROM, bestaat uit op elkaar afgestemde projecten, gericht op de terugdringing van verkeersgeluid. Voorop staat het in de praktijk brengen van reeds ontwikkelde en geteste innovaties. Daarbij heeft het IPG aandacht voor de noodzakelijke aanpassing van de wet- en regelgeving en het voeren van een Europese lobby.

Het IPG toont aan dat het de Nederlandse overheid ernst is met het terugdringen van geluidsoverlast door het verkeer. Door de toenemende verstedelijking en het groeiende weg- en spoorverkeer ondervinden steeds meer mensen hinder van verkeersgeluid. Het IPG zoekt naar praktische en betaalbare oplossingen. Een succesvolle afronding van het programma zal naar verwachting op termijn leiden tot een halvering van de kosten van huidige geluidsmaatregelen.

Kunststofremblokken

Van het totale spoorverkeer veroorzaakt het goederenvervoer de meeste geluidsoverlast. Dat komt doordat de meeste goederentreinen, in tegenstelling tot reizigerstreinen, zijn uitgerust met gietijzeren remblokken, die tijdens het remmen op het loopvlak van het wiel drukken. De treinwielen worden daardoor na verloop van tijd steeds onregelmatiger van vorm, met als gevolg dat ze tijdens het rijden gaan trillen door het contact met de rails. Dit veroorzaakt het denderende en bonkende geluid van goederentreinen. In het pilotproject Fluistertrein staat het terugdringen van dit zogeheten rolgeluid, het geluid van een doorgaande trein, centraal.

De gietijzeren remblokken van de Fluistertrein zijn vervangen door kunststofremblokken. Dankzij de kunststof blijven de treinwielen gladder, zodat de trein minder geluid maakt. Bovendien neemt ook het piepende remgeluid aanmerkelijk af. De kunststofremblokken zorgen voor de grootste geluidsbesparing van de Fluistertrein.

Daarbij is de Fluistertrein voorzien van geluidsarme wielen, die stijver, symmetrischer en vlakker zijn dan gewone wielen en daardoor minder snel in trilling worden gebracht. Tenslotte zijn wieldempers aangebracht, die de trillingen in het wiel moeten dempen.

Tijdslijn

Het pilotproject Fluistertrein duurt in het geheel zes jaar. In februari 2002 begonnen de eerste voorbereidingen. Uit het beschikbare aanbod van geluidsarme wielen, wieldempers en kunststofremblokken werd een selectie gemaakt. Begin 2003 zijn twee prototype wagens hiermee uitgerust, waarna er uitvoerige prototype testen zijn gedaan, zoals remproeven en geluidsmetingen. Na de definitieve keuze voor de fabrikanten is eind 2003 begonnen met de ombouw van de hele Dolomiet-shuttle van goederenvervoerder Railion tot Fluistertrein.

Vervolgens zal de Fluistertrein van medio 2004 tot medio 2007 uitvoerig in de dagelijkse praktijk worden getest. De Fluistertrein, bestaande uit 26 wagens, rijdt drie keer per week volledig beladen met de minerale grondstof dolime van het Belgische Hermalle naar Veendam in Groningen, en leeg weer terug. Het voordeel van deze vaste route is dat over een langere periode betrouwbare metingen kunnen worden verricht. De resultaten van alle metingen en proefnemingen zullen in de tweede helft van 2007 worden verwerkt in eindrapportages.

Deelnemende partijen

De Fluistertrein is een samenwerking tussen het ministerie van Verkeer en Waterstaat, adviesbureau NedTrain Consulting en Railion, de grootste goederenvervoerder per spoor in Nederland. Het pilotproject valt onder het ministerie van V&W. NedTrain Consulting levert de projectleider en is verantwoordelijk voor de uitvoering. Railion is de exploitant van de Dolomiet-shuttle, die is omgebouwd tot Fluistertrein. Dat gebeurt in de werkplaatsen van NedTrain Cargo Support te Zwolle.

De Fluistertrein is uitgerust met kunststofremblokken van de fabrikant Cosid, wielen van Valdunes en wieldempers van Schrey & Veit. Het remsysteem is geleverd door Dako, en de remcilinder door MZT Hepos.

Kijk voor meer informatie op de website van de fluistertrein: http://www.fluistertrein.nl/

home...