Nederland Betaalbaar Stiller

Rob Hofman, DWW, 2005

Liever een effectief asfaltpakket dan peperdure geluidsschermen.

In 2002 is het Innovatieprogramma Geluid (IPG) gestart met als opdracht het Nederlandse Rijkswegennet en het spoornet betaalbaar stiller te maken. Het IPG is een gezamenlijk initiatief van het ministerie van VROM en het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Er wordt voornamelijk gewerkt aan bronmaatregelen die binnen korte tijd daadwerkelijk kunnen worden toegepast op Rijkswegennet en het spoornet. Een goed voorbeeld hiervan is tweelaags ZOAB dat vanaf 2006 op het Rijkswegennet zal worden toegepast op locaties waar het kosteneffectief is.

Huidige maatregelen zijn duur

Geluidsoverlast veroorzaakt door weg- en treinverkeer wordt door veel mensen als grote ergernis ervaren. Tot op heden wordt de geluidsoverlast bestreden met peperdure geluidsschermen. Een vierkante meter scherm kan makkelijk 500 Euro kosten. Bovendien worden geluidsschermen als lelijk ervaren, zelfs als ze niet bekladderd zijn met metershoge graffititeksten. Als bedacht wordt dat de mobiliteit de komende jaren alleen nog maar zal toenemen en dus de geluidsschermen zowel in hoogte als lengte aanzienlijk zullen groeien, is duidelijk dat bestrijding van verkeerslawaai met de huidige maatregelen een doodlopende weg is.

IPG; de weg naar een goedkoper bronbeleid

Als reactie op de hierboven geschetste toekomstverwachting hebben het ministerie van VROM en het ministerie van V&W de krachten gebundeld en het innovatieprogramma geluid (IPG) opgezet. Het IPG richt zich op het aanpakken van het verkeerslawaai langs zowel het spoor- als het rijkswegennet. In dit artikel zal alleen worden ingegaan op de ontwikkelingen voor het wegverkeerslawaai.

Binnen het IPG wordt onderzoek gedaan naar nieuwe geluidsreducerende maatregelen. Belangrijke kenmerken van deze maatregelen zijn dat ze goedkoper zijn dan schermen, op korte termijn toepasbaar zijn en bij voorkeur de geluidsoverlast bij de bron, de band of het wegdek, aanpakken. Hierdoor zal het rijkswegennet de komende jaren niet alleen goedkoper worden, maar zal ook het aantal geluidsschermen beperkt blijven. Het doel is om de door IPG ontwikkelde maatregelen vanaf 2007 in te zetten. Echter van enkele ontwikkelingen, zoals tweelaags ZOAB en schermtoppen kan al eerder worden geprofiteerd.

De onderzochte wegdekken

Binnen het IPG zijn een aantal doelstellingen gezet waaraan de te ontwikkelen wegdekken moeten voldoen. Er zijn daarbij ruwweg drie groepen te onderscheiden; een eerste groep die qua geluidsreductie gelijkwaardig is aan ZOAB maar waarvan de kosten aanzienlijk lager zijn. Daarbij wordt gedacht aan dunne deklagen, die een levensduur hebben die bij voorkeur langer is dan ZOAB. Een tweede groep dient een geluidsreductie te hebben van 6 dB(A) ten op zichtte van dicht asfalt. De (levenscyclus) kosten van deze groep moet aanzienlijk lager zijn dan die van de huidige geluidsreducerende maatregel, meestal ZOAB (of DAB) met geluidsschermen. Het asfalttype dat hiertoe is onderzocht is tweelaags ZOAB. Tenslotte wordt van de derde groep een geluidsreductie van 8 dB(A) verwacht. Van deze groep, die ook wel derde generatie stille asfalt deklagen wordt genoemd, wordt verwacht dat ze niet voor 2010 voor toepassing beschikbaar zijn. Binnen IPG zal de derde generatie wegdekken voor het eerst worden uitgetest op proefvakken, die zich daadwerkelijk op rijkswegennet bevinden.

Tweelaags ZOAB rijp voor toepassing op het rijkswegennet

Na een intensieve IPG-proefneming van drie jaren is het moment nabij dat tweelaags ZOAB daadwerkelijk gaat worden toegepast op het Rijkswegennet. Omdat tweelaags ZOAB duurder is dan het huidige ZOAB zal dit wel beperkt zijn tot lokaties waar toepassing van tweelaags ZOAB goedkoper is dan ZOAB en (verhoging van) schermen.

Momenteel wordt de kwaliteit van tweelaags ZOAB nog sterk beïnvloed door de weersomstandigheden tijdens aanleg. Als gevolg hiervan is nachtwerk slechts beperkt mogelijk en moet veelal gewerkt worden tijdens uren waar relatief veel verkeer aanwezig is. Daarom zal het de eerste jaren nog niet mogelijk zijn op alle lokaties waar tweelaags ZOAB kosteneffectief is het daadwerkelijk toe te passen. Innovatieve aanlegtechnieken, zoals de zogenaamde tweelaags spreidmachine, waarmee beide ZOAB lagen tegelijkertijd kunnen worden aangelegd, zullen naar verwachting deze beperking nog voor het einde van het IPG in 2007 oplossen.

Bij de aanbesteding van tweelaags ZOAB zal gebruik worden gemaakt van prestatiecontracten, waarbij Rijkswaterstaat de aannemers niet meer afrekent op samenstellingeisen, maar op het daadwerkelijke gedrag. De contractteksten, die ervoor moeten zorgen dat het geleverde tweelaags ZOAB voldoet aan de door Rijkswaterstaat gestelde functionele productspecificaties voor geluid, veiligheid en levensduur, zullen nog dit jaar gereed zijn.

Dunne deklagen mogelijk een kosteneffectieve oplossing

In het buitenland en op het provinciale en stedelijk wegennet worden sinds een aantal jaren in toenemende mate geluidsreducerende dunne deklagen gebruikt. Binnen het IPG zal de komende jaren uitvoerig worden gekeken of de dunne deklagen ook voor het Rijkswegennet een kosteneffectieve oplossing is. Daarbij wordt een duidelijke focus gelegd op deklagen die een geluidsreductie hebben die vergelijkbaar is met ZOAB. De meeste van de momenteel op de markt beschikbare deklagen hebben namelijk een verwachtte geluidsreductie die in deze orde van grootte ligt. In 2006 sullen binnen het IPG deze deklagen op het Rijkswegennet worden aangelegd en gemonitord. Indien de proefnemingen in 2006 een positief resultaat hebben zal een spoedige daadwerkelijke toepassing op het rijkswegennet mogelijk zijn. Het is echter niet de verwachting dat op korte termijn het hele wegennet of grote delen daarvan bedekt zal zijn met dunne deklagen.

Toekomstvisie 2020 Nederland stiller door innovatieve stille wegdekken

Op basis van de door IPG op te leveren stiller wegdekken is het goed mogelijk dat in 2020 het Nederlandse wegennet op locaties waar dit nodig is stil asfalt is aangebracht. Daardoor zal het aantal locaties, waar aanvullende geluidsreducerende maatregelen zoals schermen nodig zijn, beperkt zijn. Deze schermen zullen als gevolg van een ander door IPG opgeleverd product de schermtop ook nog eens lager zijn en daarmee het landschap minder ontsieren. Hierdoor zal het leven in Nederland, waarbij wonen in de buurt van spoor- en snelwegen onvermijdelijk is, een stuk gezonder en plezieriger zijn. Om deze toekomst te realiseren zal nu reeds een begin worden gemaakt door tweelaags ZOAB toe te passen op locaties waar het kosteneffectief is.

home...