Onderwatergeluid in de Noordzee
Redactie, 27 juni 2009
In februari 2009 heeft TNO een onderzoeksrapport uitgebracht, Assessment of natural and anthropogenic sound sources and acoustic propagation in the North Sea, dat volgens de commissie m.e.r. belangrijke basisinformatie levert voor alle projecten in en rond de Noordzee die mogelijk tot onderwatergeluid leiden.
Belangrijke geluidsbronnen zijn o.a. scheepvaart, seismische apparatuur, heien, sonar en explosies onder water. Maar er zijn ook natuurlijke geluidsbronnen in de zee, bijvoorbeeld golfslag, onweer, regen en wind, maar ook de vissen en zeezoogdieren. Kabeljauw maakt bijv. geluid bij het leggen van eieren.
In het onderzoek heeft TNO de bestaande informatie over onderwatergeluid gebundeld en op basis daarvan een eerste, simpel model gemaakt om onderwatergeluid te voorspellen. Met dit model zijn de geluidseffecten van een aantal cases berekend en in indicatieve geluidskaarten voor de Noordzee weergegeven.
Onderwatergeluid
Er zijn vele verschillen tussen geluid in lucht en onder water. Zo is de geluidssnelheid in water veel hoger, namelijk 1500 m/s (tenover 340 m/s in lucht).
Een belangrijk verschil is ook dat de amplitude onder water wordt gemeten ten opzichte van een referentiedruk van 1 µPa (ten opichte van 20 µPa in lucht). Dat betekent dus dat de waarde van de dB geheel anders is.
Ook is de karakteristieke impedantie van water anders dan die van lucht. Het verschil bedraagt een factor 3700. Dat betekent dat een drukvariatie in water overeenkomt met veel minder vermogen dan dezelfde drukvariatie in lucht.
Gehoordrempel
De gehoordrempel van vissen en zeezoogdieren bestrijkt een groot gebied. Hieronder de gehoordrempel van kabeljauw, zeehond en bruinvis.
Geluidsbronnen
TNO heeft in kaart gebracht wat de geluidsuitstraling is van diverse geluidsbronnen, bijvoorbeeld een baggerschip, supertankers, diverse andere schepen, of een windturbine. In het rapport staan de geluidsvermogens van diverse bronnen. Heien veroorzaakt onderwater een geluidsdruk met piekgeluid van 180 - 200 dB op een afstand tussen 200 meter en 1,5 kilometer.
Hieronder de geluidsuitstraling voor een enkele windturbine (links) en een baggerschip (rechts). Windturbines hebben een geluidsspectrum met een piek rond 125-200 Hz.
Het achtergrondgeluid onderwater kan behoorlijk hoog zijn. Hieronder het geluid van de regen.
Totale geluid
TNO geeft een overzicht van het totale geluidsvermogen dat de mensheid produceert in de Noordzee. Hieruit blijkt dat de visserij het meeste geluid produceert, maar doordat het geluid sterker dempt, is toch het schieten van groter belang. Voor de bepaling van het effect van een menselijke activiteit moet natuurlijk de lokale geluidsbijdrage worden bekeken. Ter vergelijking, wind levert een akoestische energie 2-9 GJ/jaar, regen maximaal 1 GJ/jaar
Bron: Website Commissie m.e.r., TNO report TNO-DV 2009 C085 Assessment of natural and anthropogenic sound sources and acoustic propagation in the North Sea