Bak in Goes van de baan - rendement onvoldoende

Redactie, 28 augustus 2012

Ter beperking van spoortrillingen wilde de gemeente Goes kiezen tussen de aanleg van een spoorbak met opstaande randen of een snelheidsbegrenzing van goederentreinen. In maart 2011 verwachtte de gemeente voor 1 september van dat jaar te beschikken over een duidelijk plan van aanpak (lees hier het artikel in Geluidnieuws daarover). 

Inmiddels is al het onderzoek gereed, met teleurstellende resultaten, en heeft de gemeenteraad op 14 juni definitief "nee" gezegd tegen de spoorbak.

Hieronder worden de conclusies van het onderzoek samengevat. Onderaan het artikel verwoordt de wethouder Verkeer van Goes, Loes Meeuwisse, hoe de conclusie van het onderzoek haar onaangenaam verraste.

De onderzoeksresultaten betekenen volgens de gemeente Goes niet het einde van het spoorproject dat verschillende doelen heeft. Ten eerste het terugdringen van geluidsoverlast. Hiervoor is een maatregelenpakket vastgesteld dat lage geluidsschermen, raildempers en betonnen bielzen omvat. Daarnaast heeft het spoorproject tot doel om de verkeersveiligheid en bereikbaarheid te vergroten door de aanleg van een spoortunnel.

De gemeente heeft een pakket met maatregelen opgesteld, samen met o.a. ProRail, die onder andere het volgende behelzen:

  • Het uitvoeren van het geplande maatregelenpakket voor de geluidsanering op het Goese deel van de Zeeuwse Lijn (redactie: geluidsschermen en raildempers) in combinatie met de uitvoering van groot onderhoud aan het spoor, waarbij tegelijkertijd de ligging van het spoor wordt verbeterd;

  • Het verwijderen van de aanwezige kruiswissel nabij de Willem Zelleweg;

  • Extra aandacht voor de aanwezige gelijkvloerse spoorwegovergangen en eventuele aanpassing daarvan.

Van de laatste 2 punten wordt nog wel een reductie van de trillingen verwacht.

Effect op trillingen onvoldoende

Sinds 2004 onderzoekt de gemeente mogelijkheden om de overlast van geluid en trillingen voor bewoners langs het spoor door Goes te verminderen. Er bestaat geen wettelijke verplichting om trillingshinder te beperken. Goes wil desondanks de trillingsoverlast voor omwonenden terugdringen en hanteert hiervoor de richtlijnen van de Stichting Bouwresearch(SBR.) Deze worden veel gebruikt om hinder als gevolg van trillingen te beoordelen.

Oorspronkelijk wilde de gemeente een halfverdiepte bak aanleggen. De kosten hiervan bedroegen 80-90 miljoen euro. Een spoorbak op maaiveld bleek aanzienlijk goedkoper (32 miljoen euro)

Het effect van de spoorbak, die de gemeente gepland heeft om de trillingsoverlast te verminderen, blijkt onvoldoende te zijn. Een permanente verlaging van de snelheid naar 60 km/u lijkt ook onvoldoende op te leveren. Dit is weergeven in rapporten van TNO en Peutz (2011), die uitgebreid onderzoek hebben gedaan naar het effect van de spoorbak en snelheidsbeperking . Als doelstelling is gehanteerd dat de ‘spoorbak op maaiveld’ minstens een vermindering van de trillingshinder van 50 % op moet leveren om de investering van € 32 mln. voor de aanleg de moeite waard te laten zijn.

Resultaten onderzoek

Inmiddels zijn de resultaten van het trillingsonderzoek door Peutz bekend. Met de bedoeling om geen twijfels te laten bestaan over de objectiviteit van de prognoses van Peutz werd aan TNO gevraagd om hieraan als onafhankelijke en niet bevooroordeelde instantie medewerking te geven. De onderzoeksresultaten in het kort:

  • Er wordt in Goes niet voldaan aan de SBR richtlijnen voor trillingen in de dag-, avond- en nachtperiode.
     
  • Het rendement van de spoorbak is onvoldoende: minder dan 50 % (gemiddeld 37,5 %).
     
  • Een snelheidsverlaging naar 60 km/u lijkt onvoldoende effect op het trillingsniveau te hebben. Verder is geconstateerd dat het twijfelachtig is of met een snelheid van 40 km/u voldaan kan worden aan de SBR richtlijnen voor de nachtperiode.
     
  • Behalve ‘s nachts worden ook overdag en ‘s avonds de normen overschreden ter hoogte van de kruiswissel bij de Willem Zelleweg en rond de spoorwegovergang Buys Ballotstraat. Door verwijdering van de kruiswissel wordt waarschijnlijk voldaan aan de normen voor dag en avond, maar niet voor de nachtperiode. Onduidelijk is waardoor de overschrijdingen in het gebied rond de spoorwegovergang veroorzaakt worden.

Invoegverlies bak

Bovenstaande conclusies zijn gebaseerd op rapportages van Peutz en TNO over de spoorbak. Peutz heeft het invoegverlies van een betonnen bak op maaiveld bepaald, op basis van 3D FEM. Het invoegverlies (reductiefactor) varieert, afhankelijk van de locatie, tussen een factor 1,3 en 2,3 (gemiddeld 1,9). TNO bepaalde een reductiefactor van 1,4. Hieronder een resultaat van de FEM berekeningen door Peutz.

Snapshot responsie aarden baan (links) vs. spoorbak (rechts) bij 6,3 Hz. De vervormingen zijn sterk opgeschaald ten opzichte van de werkelijkheid.
 

Effect snelheidsreductie

Het effect van de snelheidsreductie is aangegeven in onderstaande figuur.

Brief Wethouder Loes Meeuwisse (portefeuille verkeer)

Februari 2012

Ik kan me nog goed herinneren hoe ik in januari 2010 als belangstellende mocht aanschuiven in de raadszaal van het stadskantoor tijdens de informatie avond over de spoorbak. De raadszaal was flink vol, er waren ongeveer honderd belangstellenden en wethouder Dieleman en projectleider Ad Potter gaven een toelichting op de plannen.

De aanwezige bewoners vonden dat ze wel heel veel informatie kregen te verwerken. Het ging om een groot plan met flinke impact. Gelukkig was het een heldere presentatie met bovendien een artist impression van de te bouwen spoorbak, zodat de meeste mensen zich konden voorstellen wat er zou komen. De meeste bewoners gingen tevreden naar huis.

Op dat moment was ik aspirant raadslid en aspirant wethouder, het was zes weken voor de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2010. Ik had veel belangstelling voor het spoorproject. Natuurlijk vanwege de grote gevolgen die dit voor Goes heeft. Daarnaast vanwege de uitdaging om te begrijpen wat er gaande is en de vele rapporten die erover geschreven zijn te kunnen overzien. Op de website van de gemeente stonden alle studies over de problematiek van trillingshinder door goederentreinen. Ik had er een heel weekeind in gelezen, en vooral gelet op de teksten waar de werking van de spoorbak werd uitgelegd.

Zoals we weten heeft de gemeenteraad eind februari 2010 het besluit genomen de betonnen bak op maaiveld aan te leggen. Dit heet op maaiveld omdat er geen sprake meer is van een half verdiepte bak. Deze half verdiepte bak bleek na onderzoek veel te duur te worden.

In maart 2010 werd ik wethouder voor o.a. verkeer en dus ook voor het spoorproject. Het project liep gewoon door. Diverse studies werden opgestart om de bak uit te werken. Bovendien werd er een nieuwe mogelijkheid toegevoegd: wat zou er gebeuren met de trillingen als de treinen langzamer zouden gaan rijden? Dus geen 80 kilometer per uur maar 60 of zelfs 40? In het najaar van 2010 zijn de eerste metingen gedaan door TNO en Peutz. Dit was spannend, want het gebeurt niet zo vaak dat een gemeente deze studie laat doen en het was onbekend wat dit zou opleveren. Helaas waren er onvoldoende treinen gemeten die 80 kilometer per uur reden, daarom is er in het voorjaar van 2011 opnieuw een meetperiode geweest.

Vervolgens duurde het meer dan een half jaar voor er een eindrapport verscheen van TNO en Peutz. Dat was voor mij als wethouder heel moeilijk, en bijna niet uit te leggen aan de omwonenden. Er waren veel technische discussies over de rekenmodellen. Toen uiteindelijk de rapporten verschenen, bleek dat zowel de spoorbak als de snelheidsvermindering niet het gewenste effect heeft om de trillingen te verminderen.

Dit is een conclusie die mij onaangenaam verraste. Ik ben er altijd van uitgegaan dat een van beide oplossingen wel zal werken. Ik begrijp dat dit ook voor de omwonenden een teleurstelling is. Ik heb daarom de rapporten wel drie keer gelezen en de projectleider talloze lastige vragen gesteld. Ook is de onderzoeker van TNO in het college geweest om het nog eens uit te leggen. De conclusie blijft echter dat het rendement van de spoorbak onvoldoende is en dat een snelheidsverlaging onvoldoende effect lijkt te hebben. Maar het belangrijkste is de eerste conclusie: er wordt in Goes niet voldaan aan de SBR richtlijnen voor trillingen in dag-, avond- en nachtperiode. Dit betekent dat er wel iets moet gebeuren. Wij bezinnen ons op het vervolg!Daarbij horen ook gesprekken met het Ministerie van Infrastructuur en Milieu en Pro Rail. Het zal niet gemakkelijk zijn, maar er ligt nu wel een stevig rapport. Hoopgevend is dat er aanbevelingen worden gedaan voor verbeteringen, die in ieder geval ter plekke leiden tot minder trillingen, zoals het verwijderen van de kruiswissel en verbeteren van de spoorwegovergang bij de Buys Ballotstraat.

Bronnen: Omroep Zeeland, Goes trillingsonderzoek, Rapportage Peutz prognose trillingsniveaus, Rapportage Peutz FEM berekeningen, Raadsvoorstel, Presentatie gemeente, Blog wethouder.

 

home...