Rijkswaterstaat doet onderzoek naar onderwatergeluid; een relatief nieuw onderwerp binnen het mariene milieu. In het internationale project JOMOPANS, waarin gekeken wordt naar de impact van geluid op zee, is in kaart gebracht hoeveel omgevingsgeluid er eigenlijk onderwater is op de Noordzee.
Zeedieren, zoals zeehonden, bruinvissen en kabeljauw, zijn voor hun voedselvoorziening en onderlinge communicatie afhankelijk van geluid. Het door mensen veroorzaakte geluid, binnen bijvoorbeeld de scheepvaart, kan schadelijk zijn voor hen. Rijkswaterstaat heeft, samen met de partners binnen JOMOPANS, in kaart gebracht hoeveel omgevingsgeluid er is op de Noordzee. Dit is een belangrijk startpunt voor vervolgonderzoek naar de gevolgen hiervan op onder andere zeedieren.
Maatregelen voor geluidsbeperking
Rijkswaterstaat is beheerder van het Nederlandse deel van de Noordzee. Vanuit deze rol monitoren we continu wat er gebeurt op zee. Hieronder valt ook het onderwatergeluid. Er worden maatregelen getroffen om de hoeveelheid geluid en de effecten daarvan te beperken.
JOMOPANS
JOMOPANS (Joint Monitoring Programme of Ambient Noise in the North Sea) is een Europees samenwerkingsproject onder leiding van Rijkswaterstaat. Binnen dit project wordt een gezamenlijke monitoring van onderwatergeluid op de Noordzee opgezet, om het mariene milieu goed in stand te houden. Om dit te bereiken is er een intensieve samenwerking met de andere Noordzeelanden.
Alle betrokken landen brengen specifieke kennis en ervaring in bij het project. Zo is het Verenigd Koninkrijk sterk in onderwatermetingen van geluid en is Denemarken juist specialist op het gebied van de impact op zeezoogdieren. Vanuit Nederland levert Rijkswaterstaat samen met TNO een belangrijke bijdrage met geavanceerde methoden, om te berekenen hoe geluid zich door water verspreidt.
Kaarten laten omgevingsgeluid zien
Op dit moment zijn de 1e projectresultaten, kaarten van omgevingsgeluid op de Noordzee, opgeleverd. Hiermee is bevestigd en gekwantificeerd dat het geluid op de Noordzee wordt gedomineerd door de scheepvaart.
De kaarten zijn het resultaat van een innovatieve combinatie van intensieve metingen en geavanceerde berekeningen. Hieronder zie je het verschil tussen het totale geluidsniveau en het natuurlijke geluidniveau ten gevolge van wind, regen en golven. In het zuidelijke deel van de Noordzee is er tot wel 30 dB extra geluid door scheepvaart.
Belangrijke stap in onderzoek naar (onderwater)geluid
Dit geeft de verhouding weer tussen geluid door menselijke activiteiten en natuurlijke geluiden. Beleidsmakers hebben deze informatie samen met de verspreiding van belangrijke diersoorten op zee nodig om de milieueffecten op zee te beoordelen en maatregelen te bedenken. Deze resultaten zijn dus een belangrijke 1e stap om de rol van onderwatergeluid in het algemeen en de grootte van de effecten op zeedieren te bepalen.
‘Dankzij onze internationale samenwerking hebben we nu voor het eerst goede kaarten van het onderwatergeluid op de Noordzee. Ik ben trots op deze mijlpaal die we met het JOMOPANS-teams bereikt hebben’, aldus Niels Kinneging, projectmanager JOMOPANS vanuit Rijkswaterstaat.
Voorbij het JOMOPANS-project
Na afloop van het JOMOPANS-project, medio 2021, zal de monitoring van onderwatergeluid worden voortgezet in samenwerking met de andere Noordzeelanden. Daarnaast blijft de Nederlandse overheid onderzoek op dit terrein stimuleren. Dit betekent aandacht voor stillere schepen, afscherming van heigeluid en alternatieve methodes voor seismisch onderzoek. Hierin wordt samengewerkt met onder andere het bedrijfsleven, havenbedrijven, kennisinstituten en internationale organisaties.
Bron: Rijkswaterstaat