Sinds een uitspraak van de Raad van State op 30 juni 2021, kunnen de rijksregels voor windturbineparken in het Activiteitenbesluit niet meer worden toegepast. Om opnieuw rijksregels voor windturbineparken vast te stellen, moet het Rijk eerst een milieueffectrapport (MER) maken. Naar aanleiding van de uitspraak hebben 3 ministeries een actieprogramma opgestart.
Wat het actieprogramma inhoudt
Het actieprogramma dient als voorbereiding voor nieuwe algemene milieuregels voor windturbineparken. Het dient ook om informatie over windturbines te geven aan overheden en initiatiefnemers in de periode tot die nieuwe regels gelden. In vervolg op deze eerste acties is het actieprogramma uitgebreid met andere onderwerpen.
Het Rijk zal als gevolg van de uitspraak opnieuw algemene milieuregels voor windturbineparken opstellen. Als voorbereiding voor het opstellen van deze Rijksregels maakt het Rijk een milieueffectrapport (MER). Hierbij worden ook onderzoeken over de gezondheidsaspecten bij windturbines meegenomen. Daarnaast gaat het Rijk binnen het actieprogramma de gevolgen van de uitspraak voor andere Rijksregels voor milieu en ruimtelijke inpassing onderzoeken. Hieruit kunnen vervolgacties voortkomen.
Samengevat zijn de onderdelen van het actieprogramma:
- Milieueffectrapport en daarop gebaseerde nieuwe algemene milieuregels voor windturbineparken, met aandacht voor gezondheidseffecten van windturbines
- Ondersteuning van bevoegd gezag voor windturbines (windenergie op land)
- Onderzoek naar mogelijke andere gevolgen van de uitspraak
Het actieprogramma heet voluit ‘Actieprogramma verankering milieubescherming na Nevele’. ‘Nevele’ slaat hier op een Europese uitspraak, het ‘arrest Nevele’ . De uitspraak van de Raad van State over een Nederlands windturbinepark is gebaseerd op dit arrest. Naast ministeries zijn uitvoeringsorganisaties betrokken bij het actieprogramma.
Milieu-effectrapport en daarop gebaseerde nieuwe algemene milieuregels voor windturbineparken, met aandacht voor gezondheidseffecten van windturbines
Het maken van een milieueffectrapport (MER) is een voorwaarde om te komen tot nieuwe algemene milieuregels voor windturbines. Het gaat vooral om regels over externe veiligheid, geluidhinder, slagschaduw en lichtschittering. Deze nieuwe rijksregels komen in Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB’s), zoals het Activiteitenbesluit.
De eerste stap in het maken van het milieueffectrapport is het doen van onderzoek. Dat onderzoek moet voldoende informatie op tafel brengen om het milieubelang volwaardig te kunnen meewegen in de besluitvorming. Hiervoor is een scherpe afbakening nodig: waarop moet het onderzoek zich vooral gaan richten, wat is minder belangrijk, en wat kan zelfs helemaal buiten beschouwing blijven? Dit noemt men ‘reikwijdte en detailniveau‘ en legt het Rijk vast in een ‘Notitie Reikwijdte en Detailniveau’ (NRD). Aan de hand van de NRD wordt vervolgens het milieueffectrapport gemaakt.
In het milieueffectrapport (MER) komt de onderbouwing van de ‘voorkeursvariant’ van de nieuwe algemene regels en de te onderzoeken alternatieven. Het milieueffectrapport dient hiermee als onderbouwing van de nieuwe regels in het op te stellen besluit dat de AMvB’s wijzigt, het wijzigingsbesluit. De nieuwe algemene regels komen in het Activiteitenbesluit en – zodra deze in werking is – in de AMvB’s met rijksregels onder de Omgevingswet. Hierbij geeft de Raad van State advies, zoals altijd in gewone wetgevingstrajecten. Ook wordt het advies van de Commissie m.e.r. verwerkt.
Het is de bedoeling dat het MER-traject medio 2022 is afgerond. Publicatie van de nieuwe milieuregels volgt een jaar later, na het doorlopen van de procedures hiervoor.
Onderzoek naar gezondheid in relatie tot windturbines
Al voor de uitspraak liepen er enkele onderzoeksprojecten over windenergie en gezondheid. De resultaten uit deze onderzoeken kunnen mogelijk gebruikt worden voor de nieuwe milieuregels voor windturbines. Dit is de reden voor het opnemen van het onderdeel gezondheid in relatie tot windturbines in het actieprogramma. Informatie over de onderzoeken komt beschikbaar via onder andere het Expertisecentrum Windenergie en Gezondheid bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).
Ondersteuning van bevoegd gezag voor windturbines (windenergie op land)
Doel van dit onderdeel van het Actieprogramma is het praktisch en specifiek ondersteunen van decentrale overheden bij hun besluitvorming over windturbineparken. Hiertoe houden Rijkspartijen nauw contact met decentrale overheden over windturbineparken. Ook worden contacten onderhouden met belangengroeperingen en de brancheorganisatie over het realiseren van wind op land.
Voor dit onderdeel is een landelijke werkgroep ingericht. Het gezamenlijk doel van de werkgroep is om decentrale overheden zo goed mogelijk te ondersteunen bij hun besluitvorming over windturbineparken. Bij deze ondersteuning gaat het om besluitvorming over de milieubescherming bij lokale windturbineparken en daarnaast om de hernieuwbare opwek.
De ondersteuning van de decentrale overheden bestaat uit onder andere uit informatiebijeenkomsten, bestuurlijke ondersteuning en een expertpool.
Onderzoek naar mogelijke andere gevolgen van de uitspraak
Hierbij gaat het om gevolgen anders dan windturbineparken en de rijksregels over windturbines in het Activiteitenbesluit.
In dit onderdeel van het Actieprogramma wordt juridisch onderzoek uitgevoerd naar de mogelijke andere gevolgen van de uitspraak van 30 juni 2021 en de daaropvolgende jurisprudentie. Dit kan algemene regels voor andere m.e.r.(-beoordelings)plichtige activiteiten betreffen, voor zowel de huidige regelgeving als die onder de Omgevingswet.
Bron: InfoMil
