Na een studie van de vijf GGD’s rond Schiphol is de conclusie getrokken dat door het vliegverkeer de inwoners van Amsterdam, Amstelland en Kennemerland slecht slapen en stress ervaren. De slaapverstoring is fors hoger dan berekeningen laten zien en slaapproblemen en stress doen zich ook veel vaker dan gedacht voor in gemeenten die verder van de luchthaven liggen. Dit is toegenomen in 2016 ten opzichte van 2012. Voor dit onderzoek zijn er verschillende inwoners geïnterviewed.
De geïnterviewden geven aan dat de slaapverstoring vooral plaatsvindt tussen 23.00 en 24.00 uur en ’s ochtends, tussen 5.00 en 7.00 uur. De slaapverstoring is fors hoger dan berekeningen laten zien. Dit is ook het geval in gemeenten en woongebieden die buiten het gebied liggen waarvoor regelgeving geldt. De in de gezondheidsmonitor 2016 onderzochte ervaren ernstige hinder en slaapverstoring geeft hogere uitkomsten dan berekend op basis van de geluidbelasting. De slaapverstoring wordt veroorzaakt bij de woningen die dichtbij de aan- en uitvliegroutes liggen. Ook het regelmatig afwijken door vliegverkeer van de routes, de toename van het aantal vliegbewegingen en langdurig laagvliegen spelen een rol bij de ervaring van slaapverstoring.
Psychische problemen
Geïnterviewden geven psychische problemen te hebben door de ernstige geluidhinder en slaapverstoring door vliegverkeer. Een aantal heeft zelfs slaapmedicatie nodig. Een deel van hen heeft gezondheidsklachten die zij in verband brengen met het vliegverkeer zoals moeheid, stress, luchtwegklachten en hart- en vaatziekten. Bij sommigen hebben de slaapprobleem gevolgen op het gebied van relaties en werk. Daarnaast uiten de geïnterviewden ook hun zorgen over de invloed van het vliegverkeer op de luchtkwaliteit, het klimaat en de veiligheid. Zelf hebben ze al ideeën ver het verbeteren van hun leefomgeving zoals creëren van groen, stilte- en recreatiegebieden in de buurt en isolatiemaatregelen. Het kabinet is al van plan om het aantal nachtvluchten vanaf Schiphol sterk terug te brengen, van 32.000 naar maximaal 25.000 per jaar. Volgens de GGD’s moet die reductie vooral in de late avond en vroege ochtend vallen. Maar dat treft de luchtvaartsector in het hart, omdat juist dan vliegtuigen landen en starten die belangrijk zijn voor het internationale netwerk van de luchthaven.Schiphol verwacht dat het aantal vluchten – en daarmee de overlast – pas op zijn vroegst in 2023 weer op het niveau van 2019 zal liggen.
Aanbevelingen
Gelet op de verhoogde gezondheidsrisico’s, die samenhangen met geluidshinder en met name slaapverstoring, beveelt GGD Kennemerland aan de geluidhinder substantieel te verminderen. Het belangrijkste is hierbij dat er concrete maatregelen om de slaapverstoring te minimaliseren worden uitgevoerd. Het participatieproces met bewonersgroepen en het gesprek met inwoners biedt mogelijkheden voor (beleids-)maatregelen bij de inrichting van de leefomgeving.
Het is van belang dat de monitoring van de ervaren geluidhinder en slaapverstoring als gevolg van vliegverkeer in de wijde omgeving van de luchthaven wordt voortgezet en uitgebreid. Hiermee is al een start gemaakt. Er zal een landelijke rapportage verschijnen op basis van de gezondheidsmonitor van 2020. Dit onderzoek is gehouden in het najaar van 2020. Na dit rapport wordt het onderzoek weer voortgezet.
Alle resultaten van het onderzoek, gedaan in opdracht van de bestuurscommissie Publieke Gezondheid en Maatschappelijk Zorg van de Veiligheidsregio Kennemerland, zijn ook terug te vinden op Schiphol en gezondheid | GGD Kennemerland.
Naast slaapproblemen en stress werken de GGD’s ook mee aan onderzoek naar de uitstoot van schadelijke stoffen door vliegtuigen, fijnstof en ultrafijnstof voorop. De resultaten worden later dit jaar verwacht.