
Rijkswaterstaat en ProRail hebben de plicht om zorg te dragen voor de naleving van de geluidproductieplafonds (gpp’s) langs rijks- en spoorwegen. In januari is het nalevingsverslag over 2018 gepubliceerd. Hieronder staan enkele bevindingen daaruit.
De hele verslagen zijn te downloaden op de site van de Rijksoverheid. In de loop van februari zijn ze naar verwachting ook op kaart inzichtelijk via de online tool Geluidregister++.
Rijkswegen: meer knelpunten
Op 4,5% van de referentiepunten langs rijkswegen heeft in 2018 een overschrijding van het geluidplafond plaatsgevonden. Daarnaast gold voor 17,5% van de referentiepunten dat er een dreigende plafondoverschrijding is geconstateerd (een geluidruimte tussen 0,0 en 0,5 dB) en hiervan is voor 11,3% van de referentiepunten een dreigende overschrijding met de prognose dat het plafond binnen 5 jaar wordt bereikt.
Het percentage overschrijdingen is in 2018 hoger dan in het nalevingsverslag over 2017 (4,5% ten opzichte van 3,9%). Tussen 2017 en 2018 is er op 2,3% van de referentiepunten een nieuwe overschrijding bijgekomen door een sneller dan verwachte groei van het verkeer. Tussen 2017 en 2018 is daarnaast op 1,7% van de referentiepunten de overschrijding uit 2017 opgelost. Het percentage dreigende overschrijdingen is toegenomen van 12,4% in 2017 naar 17,5% in 2018.
Lange doorlooptijd maatregelen
In 2017 en 2018 is respectievelijk ca. 27 km en 114 km stiller wegdek aangelegd in het kader van de naleving van geluidproductieplafonds. Om knelpunten op te lossen heeft Rijkswaterstaat in 2019 ca. 186 km stiller wegdek opgenomen in de programmering. In de periode tussen 2020 en 2022 is op dit moment ca. 340 km stiller wegdek in de programmering opgenomen. De verwachting is dat dit aantal kilometers nog zal toenemen.
Het aanbrengen van fysieke geluidbeperkende maatregelen (het aanleggen van stiller asfalt en geluidschermen) kent een doorlooptijd van een aantal jaren, waardoor maatregelen die in vorige nalevingsverslagen aangekondigd zijn, nog niet allemaal gerealiseerd zijn. Afgezien van overschrijdingen vanwege fluctuaties in de geluidproductie, is er redelijkerwijs een periode van een aantal jaren nodig om overschrijdingen daadwerkelijk te voorkomen. Rijkswaterstaat is daarom al vanaf 2014 bezig met een intern programma met verschillende verbeterrondes om het programmeren en treffen van geluidmaatregelen meer te integreren in de programmering van beheer en onderhoud. De resultaten hiervan zullen de komende jaren zichtbaar worden, belooft Rijkswaterstaat in het verslag.
Spoorwegen: meer dreigende knelpunten
Bij 1,4% van het totaal aantal referentiepunten langs spoorwegen was in 2018 sprake van een gpp-overschrijding. Verder blijkt uit het nalevingsverslag over 2018 dat er een substantiële stijging is van het aantal referentiepunten met nog maar een beperkte geluidruimte ten opzichte van het voorgaande verslagjaar. Dit aantal steeg van 498 in 2017 naar 882 in 2018.
Stiller maken van goederentreinen
IenW werkt samen met ProRail aan het stimuleren van stille treinen. Immers, een aanpak bij de bron is het meest effectief. Op dit moment is bijna 100 % van de personentreinen in Nederland stil materieel. De bronaanpak richt zich daarom nu vooral op goederentreinen. Het vervangen van gietijzeren door kunststof remblokken zorgt bij goederenwagons voor ca. 5 dB minder geluidsproductie op alle sporen waar deze treinen rijden. De treinen krijgen na ombouw naar kunststof remblokken het predicaat ‘stil goederenmaterieel’.
Vervoerders maken veel gebruik van de regelingen hiervoor. Had in 2015 45% van de in Nederland rijdende goederenwagons het predicaat ‘stille wagon’, eind 2018 was dit gegroeid naar 56%. Dit percentage zal naar verwachting stijgen naar 94% in 2025.
Overige oplossingen railverkeer
Ook heeft ProRail de mogelijkheid om geluidbeperkende maatregelen te treffen aan of bij het spoor. Denk hierbij aan de aanleg van raildempers, het plaatsen van geluidschermen, het minder ruw maken van de spoorstaaf (het zogeheten ‘akoestisch slijpen’) en aan realisering van gevelisolatie.
In vorige validatieronden is geconstateerd dat enkele treintypen aanmerkelijk stiller zijn dan de categorie uit het Reken- en meetvoorschrift waarin ze zijn ingedeeld. Het gaat om de typen SLT IV, SLT VI en GTW. ProRail voert nader onderzoek uit om deze treintypen in een stillere categorie te kunnen indelen.
Booggeluid
Booggeluid is het hoge, piepende of snerpende geluid dat kan klinken als een trein een bocht neemt. Bij het berekenen van de geluidproductie als gevolg van doorgaand treinverkeer volgens het Reken- en meetvoorschrift geluid 2012 wordt het fenomeen booggeluid niet meegeteld. In het kader van de Omgevingswet loopt nog een onderzoek naar hoe voldoende aandacht gegeven kan worden aan booggeluid.