
Uit onderzoek blijkt dat windmolens vaak te dichtbij woningen gebouwd worden. Dit komt vooral doordat de normen uit 2011 niet meegegroeid zijn met de afmetingen en kracht van de windmolens.
Naast horizonvervuiling en slagschaduw maken hoge windmolens een hinderlijk geluid. Ze mogen daarom niet te dicht bij woonwijken worden geplaatst, zegt Jan de Laat van het Leids Universitair Medisch Centrum. Windmolens die te dicht bij woningen staan dienen volgens hem te worden verplaatst. Dit staat vermeld in een internationaal onderzoek dat nog niet gepubliceerd is, meldt het tv-programma EenVandaag.
Afstandsnorm in plaats van geluidsnorm
Er staan in Nederland veel windmolens van 50 meter hoog. Die kun je volgens Jan de Laat zonder problemen op een afstand van 500 meter van een woonwijk plaatsen. Maar zodra ze hoger worden, moet je de afstand vergroten. Daar wordt in Nederland nog geen rekening mee gehouden. In Denemarken bijvoorbeeld zijn er regels die betrekking hebben op de hoogte: de afstand tot de bebouwde kom is ongeveer 10 keer de hoogte van de turbine. Dus als er turbines gepland staan met een hoogte van 150 meter, dan moet de afstand tot de bebouwde kom 1500 meter zijn. In Nederland is de wet hetzelfde voor windmolens als voor industrie en verkeer: een geluidslimiet, voor windmolens 47 dB aan de gevel.
Schadelijke effecten
Het RIVM concludeerde in oktober van 2020 dat er sprake is van ‘hinder’, maar dat er geen bewijs is voor de schadelijke effecten van het geluid van windmolens. Toch rapporteren mensen die erbij in de buurt wonen klachten en is het een probleem dat het laagfrequente geluid van een windmolen alsmaar doorgaat. In tegenstelling tot het geluid van wegen en fabrieken, waar het ’s nachts doorgaans rustiger is. En een turbine maakt bij harde wind veel meer lawaai. Zo kan het dat je dagenlang enorme overlast hebt, maar dat het gemiddelde nog ruim onder de norm blijft. Het zou daarom veel beter zijn als er voor windturbines een afstand zou gelden, zoals ook De Laat voorstelt. Dit stelt advocaat Peter de Lange, die inmiddels zo’n 130 procedures heeft lopen tegen windturbines of plannen daarvoor, op de site van EenVandaag.
Op den duur leidt last van laagfrequent geluid volgens audioloog De Laat tot concentratieverlies. En omdat mensen zich druk maken over de windmolens, kunnen ook daaruit klachten ontstaan. Laagfrequent geluid horen sommige mensen als een bromtoon en anderen voelen vooral de trilling. Het feit dat de turbines krachtiger worden, zal volgens de audioloog voor meer klachten zorgen.
Goed plannen
Een voorbeeld van hoe het mis kan gaan, is Windpark Spui in de gemeente Hoeksche Waard. Daar werden in maart 2019 vijf windturbines geplaatst op een afstand van nog geen 500 meter van twaalf huizen. De geluidshinder van de turbines was zo groot dat inmiddels zes van de twaalf gezinnen zijn verhuisd. Hoewel er geen wettelijke normen overschreden worden bij de omliggende woningen, zijn er meer dan 1000 klachten over binnengekomen bij de provincie. Eind november hebben provinciale staten vergaderd over de vragen: hoe lossen we de problemen op rondom het windpark langs het Spui en wat kunnen we hier voor lessen uit trekken bij de aanleg van andere windparken?
De overheid en de bedrijven die windmolens plaatsen, zouden volgens De Laat beter dan nu moeten plannen. “Zelfs in Nederland is het mogelijk om die dingen zo neer te zetten dat de overlast er niet is. Er wordt te makkelijk gezegd ‘we hebben een energieverplichting in het klimaatakkoord, en dan moet je de overlast maar voor lief nemen’.” De meeste kansen ziet hij voor plaatsing van molens op zee. “Men moet beter kijken of je bijvoorbeeld meer offshore kunt plannen. Voorkom leed door dat goed te plannen en te plaatsen daar waar de overlast er niet is.”
Niet tegen dovemansoren
De oproep van De Laat vindt veel bijval uit het land. Kort na de uitzending door EenVandaag stelde Kernachtig Wijchen vragen aan het college van B&W over de aanstaande plaatsing van windmolens binnen de gemeente. Ook Actiegroep De Windbrekers in Swifterbant en de commissie Windplan Groen van VvE Ketelhaven in Dronten roepen de betreffende overheden en initiatiefnemers op kennis te nemen van de resultaten van dit onderzoek en dit te betrekken op de in hun omgeving geplande windmolens. De provincie Flevoland heeft daarop echter aangegeven zich niet opnieuw over de geluidsnormen te gaan buigen, omdat het nieuwsitem van EenVandaag volgens Gedeputeerde Staten geen nieuwe inzichten zou bieden die aanleiding geven tot een aanpassing van de Nederlandse normering.
Lagere geluidsnorm Olst-Wijhe
De gemeente Olst-Wijhe zet echter, op initiatief van 3 partijen in de gemeenteraad, in op een lagere geluidsnorm: 45 dB (de WHO-norm) in plaats van de in Nederland geldende 47 dB. Met strengere geluidsnormen en een doordacht participatieplan hoopt de gemeente de hinder bij en klachten van bewoners te voorkomen. Het is echter de vraag of het hanteren van strengere geluidsnormen juridisch standhoudt. Steven Velthuijsen van adviesbureau Bosch & van Rijn in de Stentor: “Het is inderdaad maar zeer de vraag of dit juridisch houdbaar is. In Noord-Holland is door de provincie vastgelegd dat windmolens minimaal 600 meter van bebouwing geplaatst moesten worden. Dat bleek juridisch houdbaar. Over deze geluidsnorm heb ik wel twijfels.”
Bronnen: EenVandaag, Ravage Webzine, Algemeen Dagblad, wijchensnieuws.nl, De Drontenaar (1), (2), De Stentor.