Om het lawaai van verkeer in het Antwerpse Brilschanspark te verdoezelen, wil Antwerpen het een nieuwe fontein plaatsen. Het park wordt omringd door de Antwerpse Ring, een spoorlijn en de Singel. De stad wil met het geluid van water het geluid van verkeer bestrijden. Dit fenomeen heet ‘soundscaping’. “In het park hoor je heel duidelijk de auto’s in de buurt, wat heel jammer is”, zegt districtsburgemeester Evi Van der Planken (N-VA) bij VRT NWS. “Nu is de uitgelezen kans om daar iets aan te doen.”
Luistersessies voor het juiste geluid
Om het juiste fonteingeluid te vinden, werden een aantal luistersessies georganiseerd. Dit ging in samenwerking met experts van Universiteit Gent, Aifoon vzw en Stad Antwerpen. Van zes fonteinen in andere Antwerpse perken was een opname gemaakt. De buurtbewoners mochten kiezen welke fontein het beste het omgevingsgeluid camoufleerde.
“We houden ons bij soundscaping niet zozeer bezig met ongewenst geluid, maar wel met het beperken van de intensiteit van ongewenste geluiden”, vertelt onderzoeker en professor omgevingsgeluid Timothy Van Renterghem (UGent) bij VRT NWS. “We verleggen onze focus daarbij naar gewenste of aangename geluiden, die we dan proberen te versterken of toe te voegen.”
Energetisch en informationeel maskeren
“Bij het experiment met de fonteinen zijn er twee mechanismes die optreden en leiden tot het maskeren van dat storend omgevingsgeluid. Enerzijds heb je “energetisch maskeren”. Wanneer twee geluiden in zowat dezelfde frequentie aanwezig zijn, dan treedt er een competitie op tussen die twee om als eerste een zenuwcel te activeren en richting de hersenen te sturen. Anderzijds treedt ook het “informationeel maskeren” op. Dat gebeurt met aandachtsprocessen in de hersenen: een bepaald geluid overheerst dan het andere. Dat gebeurt vooral met positieve geluiden. Die positieve geluiden zijn vaak natuurgeluiden, zoals fonteinen of vogeltjes.”
Silent killer
Stijn Dickel van kunstorganisatie Aifoon vindt het goed dat Antwerpen naar oplossingen zoek voor geluidsoverlast. “Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is lawaai het tweede grootste gevaar voor de gezondheid in Europa, na luchtvervuiling. Het heeft een grote invloed op stress, productiviteit, welbevinden. Ze noemen het de silent killer,” geeft hij aan bij de Gazet Van Antwerpen. In 2018 had 41% van de Antwerpenaren nog last van geluid.
Geroezemoes of vogelgeluid?
Dickel vertelt ook over een nieuw experiment: “Er is interesse om een soort ‘plein van de toekomst’ te ontwikkelen aan de hand van ons speakersysteem. Bewoners kunnen dan kiezen: willen ze geroezemoes van terrasjes of liever fluitende vogeltjes op hun plein? Zo ontstaat op z’n minst al een gesprek over geluid.”
Bronnen: VRT NWS, Gazet Van Antwerpen