Het aantal klachten bij de vliegbasis Leeuwarden ligt in 2020 driemaal zo hoog als in 2019, terwijl er minder gevlogen is. De reden is duidelijk: het geluid van de nieuwe straaljager F-35 valt gewoon tegen. De auditcommissie en de vliegbasis buigen zich over dit probleem.
Begin september werd bekend dat het aantal klachten sinds de komst van de F-35 straaljagers verdrievoudigd is, van 347 klachten in de eerste 9 maanden van 2019 naar 1005 dit jaar. Geert Verf zegt namens de gemeente Waadhoeke in het Friesch Dagblad: “Er is nog nooit zo weinig gevlogen, maar er waren ook nog nooit zo veel klachten. En die komen uit een groter gebied. Ik word door dorpsbelangen benaderd die voorheen nooit klaagden en nu hinder hebben. En dan zijn er nu gemiddeld nog maar twee F-35-vluchten per dag. Mensen vrezen voor als het F-35-squadron straks compleet is.” Wethouder Hein de Haan van de gemeente Leeuwarden deelt deze zorgen. “We zien de hoge piekbelasting van de F-35. Die kan gezondheidsgevolgen hebben.”
De meetpunten in Marsum en Jelsum tonen aan dat de F-35 gemiddeld 10 dB meer lawaai maakt dan de F-16. Daarnaast kan de toename van de klachten deels komen doordat het eenvoudiger is geworden om er een in te dienen. De ruim duizend klachten van dit jaar tot en met september blijken van ruim tweehonderd unieke klagers te komen, en 60% komt van een vijftal klagers.
Advies auditcommissie COVM
De COVM, de milieucommissie met vertegenwoordigers van provincie, gemeentes, omwonenden en defensie, kwam deze maand voor het eerst bij elkaar sinds de F-35 op de vliegbasis staat. De bevindingen op hoofdlijnen zijn: De F-35 maakt aanmerkelijk meer geluid dan de F-16, de geluidspiek duurt langer en de F-35 maakt een meer ‘laagfrequent’ geluid. De commissie maakt zich zorgen over het geluid dat vooral kinderen ervaren op de fietspaden langs de basis. “We hebben geluidspieken tussen de 110 dB(A) en 120 dB(A) gezien, die directe gehoorschade zouden kunnen geven”, schrijft de commissie in het verslag. De commissie wil kijken of er een geluidsplafond ingesteld kan worden, en heeft Pento Audiologisch Centrum te Leeuwarden benaderd voor advies over de gevolgen van het geluid voor kinderen die langs de vliegbasis fietsen.
Henk Doorten, commandant van de vliegbasis, benadrukt in het Friesch Dagblad dat de vliegbasis er in overleg met omwonenden alles aan wil doen om de overlast te beperken. ,,Maar ik moet ook de getraindheid waarmaken.” Hij noemde dit proces complex. “We moeten eerst meer data en ervaring hebben om te kijken wat er eraan kunnen doen.” Een van de oorzaken is mogelijk dat de vliegers nu nog met hulp van een computer vliegen. “En die kan abrupt gas geven. We gebruiken de computer nu nog vanuit flight safety, maar mogelijk zijn er in de toekomst meer mogelijkheden om dat anders te doen.”
Bronnen: Friesch Dagblad, Omrop Fryslan, Dagblad van het Noorden.